1. Viêm khớp thái dương hàm là bệnh gì?

Bên trong sọ mặt chỉ chứa 1 khớp động tên là khớp thái dương hàm, khớp này gồm có diện khớp xương hàm ở dưới và ở xương thái dương. Bên cạnh đó, có  những bộ phận khác cụ thể có bao khớp, dây chằng của khớp, đĩa khớp và mô sau đĩa. Phần khớp thái dương hàm này rất quan trọng làm cho hàm có thể đóng mở trong hoạt động ăn, nói, uống, nuốt,…

Viêm khớp thái dương hàm hay được gọi với tên khác là rối loạn khớp thái dương hàm hoặc viêm khớp thái dương. Đây là 1 bệnh lý rối loạn khớp hàm cùng các cơ mặt xung quanh làm xuất hiện các cơn đau theo chu kỳ, các cơn co thắt cơ, tình trạng mất cân bằng ở khớp nối phần xương hàm với xương sọ,… Khớp thái dương bị suy giảm chức năng khiến sinh hoạt hàng ngày bị ảnh hưởng xấu.
 

Điều trị viêm khớp thái dương hàm Gò Vấp
 

2. Nguyên nhân nào gây ra viêm khớp thái dương?

Bệnh viêm khớp thái dương do nhiều nguyên nhân gây nên trong trong đó nguyên nhân chủ yếu bởi các bệnh lý liên quan đến xương khớp chẳng hạn như thoái hóa khớp, bệnh viêm khớp dạng thấp, khớp bị nhiễm khuẩn,… Trong đó,  phổ biến nhất là bệnh viêm khớp dạng thấp với tỷ lệ lên đến 50% trong các trường hợp bị viêm khớp thái dương hàm.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khớp thái dương hàm là phần khớp chịu tổn thương sau cùng bởi thoái hóa khớp, sau khi xuất hiện viêm tại khớp bàn cổ tay, khớp gối hay khớp khuỷu. Bệnh viêm khớp thái dương ở hàm gây ra bởi thoái hóa khớp chủ yếu gặp ở người lớn tuổi, xương khớp đa phần đã thoái hóa.

Ngoài ra, một nguyên nhân thường gặp khác là do chấn thương vùng hàm bởi tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc va chạm khi luyện tập thể dục thể thao.

Bên cạnh đó, khi cử động há miệng quá rộng 1 cách đột ngột, chứng nghiến răng khi ngủ hoặc sở thích nhai kẹo cao su khiến hàm bị siết chặt, tạo ra áp lực lớn cho khớp thái dương hàm cũng là nguyên nhân gây bệnh.

Thêm vào đó, tình trạng răng mọc bất thường như lệch, chen chúc hoặc do các tác động như nhổ răng, trải qua sang chấn tâm lý hoặc stress đều có khả năng gây ra bệnh này.
 

Nguyên nhân dẫn đến bêmj viêm khớp thái dương hàm
 

3. Bệnh viêm khớp thái dương hàm có biểu hiện như thế nào?

Tình trạng viêm khớp thái dương hàm diễn ra ở 1 hoặc cả 2 bên mặt. Lúc mới phát bệnh, cơn đau chỉ ở mức nhẹ và có thể tự khỏi. Thế nhưng khi bệnh diễn tiến nặng sẽ khiến bệnh nhân bị đau với tần suất liên tục, dữ dội, nhất là lúc ăn và nhai.

Ngoài ra, các cơn đau còn xuất hiện bên trong và xung quanh tai khiến bệnh nhân khó há và khép miệng, cử động hàm. Khi bệnh nhân há miệng hay nhai sẽ phát ra âm thanh của khớp thế nên thường khiến họ ngậm miệng chếch sang 1 bên gây ra mỏi hàm và mặt cắn không đồng đều.

Khi khớp thái dương hàm đang có biểu hiện đau và khi ăn thường đau dữ dội hơn, phát ra âm thanh lục cục tức tình trạng bệnh đã nặng nề. Vì thế cần phải điều trị ngay lập tức trước trước khi bệnh gây ra biến chứng nghiêm trọng.

Một vài biểu hiện khác như nhức đầu, đau mặt, mỏi cổ, đau nhức tai, 2 bên thái dương, trạng thái mệt mỏi, mọc hạch ở 1 hoặc cả  bên, sưng to cơ nhai khiến gương mặt to ra mất cân đối.

Bên cạnh đó, bệnh viêm khớp thái dương hàm có khả năng gây ra biến chứng trật khớp hoặc dính khớp. Khi ấy, những đầu khớp bắt đầu tình trạng thoái hóa và xuất hiện hiện tượng dính các đĩa khớp với các đầu xương. 

Nếu không điều trị sớm thủng đĩa khớp sẽ làm cho đầu xương bị hủy hoại và phần khớp bị xơ cứng khiến bệnh nhân không thể mở miệng.

Triệu chứng thường thấy ở bệnh viêm khớp thái dương
 

4. Điều trị viêm khớp thái dương hàm theo nguyên nhân gây bệnh

- Viêm khớp thái dương hàm nhiễm khuẩn: Dùng kháng sinh thích hợp như penicillin G, oxacillin hoặc các cephalosporin thế hệ 1, 2, 3.

Tốt nhất là lấy bệnh phẩm viêm nuôi cấy tìm vi khuẩn, làm kháng sinh đồ và chọn thuốc theo kháng sinh đồ để điều trị mang lại hiệu quả cao nhất, tránh vi khuẩn kháng thuốc.

Ngoài kháng sinh, cần kết hợp thuốc chống viêm non steroid như aspirin, diclofenac, meloxicam... Uống kèm thuốc giảm đau đơn thuần như paracetamol hoặc paracetamol + codein khi đau nhiều.

Hút hoặc chích dẫn lưu rửa sạch mủ nếu có.

Hạn chế cử động khớp.

Khi đã kiểm soát được tình trạng nhiễm khuẩn thì bệnh nhân cần có các bài tập phục hồi thích hợp để tránh hạn chế vận động khớp sau này.

Lưu ý với việc sử dụng kháng sinh cần tuân theo hàm lượng cũng như thời gian điều điều trị để tránh nhiễm khuẩn tái phát, tránh vi khuẩn kháng kháng sinh, dẫn đến việc điều trị trở nên khó khăn hơn.

- Viêm khớp thái dương hàm sau chấn thương cấp: Thường gặp trong trường hợp sau nhổ răng khó, đặc biệt các răng hàm số 7, 8; sau đặt nội khí quản (hiếm gặp) cần điều trị bằng chống viêm non steroid như trên với đường toàn thân uống hoặc tiêm bắp, hoặc chế phẩm dạng gel bôi tại chỗ.

Có thể kết hợp giảm đau bằng chườm nóng hoặc chườm lạnh tại chỗ. Để giảm đau thì uống thuốc paracetamol hoặc paracetamol + codein. Ngoài ra lưu ý hạn chế vận động hàm trong thời gian đau.

- Thoái hóa khớp thái dương hàm: Có thể nằm trong bệnh cảnh thoái hóa khớp nói chung và thường gặp ở những người trên 50 tuổi. Hay gặp thoái hóa cả hai bên. Điều trị triệu chứng như điều trị viêm khớp sau chấn thương cấp.

Ngoài ra có thể kết hợp các thuốc điều trị thoái hóa khớp tác dụng chậm như glucosamin, chondroitin sulfat hoặc tiêm corticoid (hydrocortison acetat, methyl prednisolon acetat) tại chỗ. Lưu ý chỉ định tiêm rất thận trọng bởi bác sĩ chuyên khoa khớp và thực hiện trong điều kiện tuyệt đối vô khuẩn, tránh tiêm nhắc lại nhiều lần. Biến chứng có thể gặp khi tiêm khớp thái dương hàm là liệt mặt nếu tiêm vào dây thần kinh số V.

- Viêm khớp thái dương hàm do bệnh viêm khớp dạng thấp: Có thể gặp ở trên 50% bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Mức độ tổn thương có thể từ nhẹ, ít đau nên bệnh nhân thường bỏ qua đến đau nặng - là triệu chứng làm bệnh nhân chú ý nhiều.

Khớp thái dương hàm thường là khớp sau cùng bị tổn thương, sau các viêm ở khớp nhỏ - nhỡ bàn cổ tay, khớp khuỷu, khớp gối trong bệnh viêm khớp dạng thấp... Trong trường hợp này, cần điều trị bệnh nằm trong điều trị bệnh cảnh viêm khớp dạng thấp nói chung.

Thuốc bao gồm thuốc điều trị triệu chứng như chống viêm không steroid (aspirin, diclofenac...) hoặc chống viêm corticoid (prednisolon, hydrocortison...) đường toàn thân; thuốc giảm đau paracetamol; thuốc điều trị cơ bản (nhóm thuốc chống thấp khớp có thể thay đổi cơ địa) như chloroquin, methotrexat, salazopirin, entanercept... thường dùng phối hợp từ 2-3 thuốc hoặc hơn. Có thể điều trị tại chỗ trong trường hợp viêm nặng bằng cách tiêm corticoid vào khớp thái dương hàm.

Lưu ý các bài tập chức năng vận động khớp thích hợp. Phẫu thuật chỉ định khi có viêm dính khớp làm bệnh nhân không há miệng được.

- Viêm/thoái hóa thứ phát khớp thái dương hàm: Thường gặp sau chấn thương mạn tính hoặc sau hội chứng rối loạn chức năng khớp thái dương hàm (hay còn gọi là hội chứng loạn chức năng đau cơ mạc). Hội chứng này thường gặp ở những người từ 20 đến 40 tuổi, nữ giới thường gặp hơn. Nguyên nhân rất phức tạp, bao gồm các bệnh lý liên quan đến hệ thống nhai như hệ cơ, dây chằng, xương (xương hàm trên, dưới và xương thái dương), răng và khớp thái dương hàm. Trạng thái stress thường xuyên, tật nghiến răng cũng là những nguyên nhân phối hợp.
 

Điều trị viêm khớp thái dương hàm uy tín

Nếu hội chứng trên tồn tại dai dẳng thì hậu quả sẽ dẫn đến tình trạng viêm, thoái hóa thứ phát khớp thái dương hàm. Thường khớp thái dương hàm bị tổn thương một bên, đây là triệu chứng quan trọng để phân biệt với thoái hóa nguyên phát khớp thái dương hàm thường gặp ở cả hai bên.

Điều trị tùy theo từng trường hợp cụ thể mà có thể lựa chọn dùng liệu pháp tâm lý, phục hồi chức năng hỗ trợ (đeo máng cắn), dùng thuốc hay phẫu thuật. Thậm chí là cần phối hợp tất cả các biện pháp trên.

Thuốc điều trị bao gồm thuốc an thần giải lo âu như diazepam, dogmatil; thuốc giãn cơ như mydocalm, myonal; thuốc chống viêm không steroid như aspirin, diclofenac... dùng đường toàn thân.

Corticoid tiêm tại chỗ khớp thái dương hàm làm giảm đau khá tốt. Đặc biệt với bệnh này, việc phối hợp điều trị phối hợp với các chuyên khoa răng hàm mặt, tâm thần là cần thiết để bệnh mau khỏi.

Biện pháp phòng và điều trị tích cực hội chứng rối loạn chức năng khớp thái dương hàm là biện pháp phòng hiệu quả bệnh viêm/thoái hóa thứ phát khớp thái dương hàm.